Op 13 november 2019 heb ik als inspreker in de Commissie Middelen van de Heemsteedse Gemeenteraad ingesproken. De tekst van mijn speech ziet u hieronder.
==============
Geachte Commissie, geacht College,
Mijn betoog gaat over de Energietransitie en waarom de Raad op dit thema niet functioneert.
U kent het Klimaatakkoord en de uitwerking daarvan in de RES. Op 11 september heeft u in een uur in deze commissie de startdocumentatie besproken. Vervolgens heeft u in de raadsvergadering van 26 september ingestemd met de startnotitie. Daarmee is formeel het proces in de regio gestart. Op 16 oktober werd het agendapunt Regionale Energietransitie in deze commissie behandeld in 40 seconden.
Houd dat even vast in gedachten: 40 seconden.
Alleen op 11 september worden er een paar inhoudelijke vragen gesteld. Mevrouw Timmer stelt de vraag wat het huidige energieverbruik in de gemeente Heemstede is. Kijk, dat is de belangrijkste vraag: hoeveel verbruiken we?
De Wethouder, mw Mulder, antwoordt dat dit in de startdocumentatie staat en wel in het bijzonder in de zogenaamde “foto update”. Dit wordt nogmaals herhaald door de Burgemeester in de Raadsvergadering van 26 september. U stelt daar later geen vragen meer over.
Wat staat er nou in die foto update? Daar staat op pagina 8 over de elektriciteitsvraag:
“Uitsplitsing naar gemeenten worden hier niet gegeven”.
Op dezelfde pagina staat onder het kopje “ontbrekende gegevens”:
“Het komt voor dat er in de Klimaatmonitor voor commerciele of publieke dienstverlening data ontbreken. Dit houdt in dat de werkelijke elektriciteitsvraag hoger ligt dan de weergegeven elektriciteitsvraag.
Data ontbreekt voor publieke dienstverlening in de gemeenten Bloemendaal, Heemstede en Velsen.”
Op pagina 10 over de warmtevraag staat:
“Uitsplitsing naar gemeenten worden hier niet gegeven”
Het staat dus NIET in dit document. De Wethouder en de Burgemeester hebben hiermee feitelijk meermalen de raad incorrect ingelicht op zelfs de meest relevante basisvraag.
En zo ook met vele andere vragen. De Wethouder beantwoordt de meeste vragen incoherent, ongestructureerd, ontwijkend en soms dus gewoon incorrect. In het meest gunstige geval komt dit door ondeskundigheid en gebrekkige dossierkennis.
Des te prangender is dus de vraag van dhr Rocourt: Wie is de portefeuillehouder in dit College die namens de raad gaat onderhandelen. De Wethouder antwoordt op die vraag dat zij dat zal zijn.
Terug naar de vraag, hoeveel verbruiken wij in Heemstede? Als data ontbreekt, is dat eenvoudig in te schatten. Als ik uit ga van een gemiddeld Nederlands huishouden en 12.000 huishoudens in Heemstede, kom ik tot 18 miljoen m3 gas en 42 miljoen kWh stroom. Waarschijnlijk is dit verbruik in werkelijkheid hoger.
Maar is dit veel?
Dit verbruik verduurzamen in Heemstede is enorm veel. Om aan die vraag te voldoen moet Heemstede circa 100MW aan duurzame warmte vinden en 12MW aan elektriciteit.
Als vuistregel kosten geothermie en windenergie €2mln per MW. Zonneenergie ook. Het gaat dus in Heemstede over meer dan €200mln.
Ook de infrastructuur zal drastische aangepast moeten worden. Aanpassingen gaan voor een gemeente als Heemstede al snel een extra €120mln kosten.
Bij elkaar is de financiële impact van de RES dus minimaal €300mln.
Daarmee is dit bij verre de meest ingrijpende investering waar de gemeente over moet besluiten. Het raakt niet alleen de publieke voorzieningen, maar alle inwoners zullen thuis ook drastische aanpassingen moeten gaan doorvoeren. In de raad is vrijwel niets van te merken van dit belang, noch de urgentie.
€300mln versus 40 seconden.
Waarom heeft de Energietransitie zo’n lage prioriteit in de Raad? Ik doe een poging dit te verklaren.
Ten eerste denk ik dat dat komt door een totaal gebrek aan kennis in de Raad en het College. U weet werkelijk niet waar u het over heeft. Dat verklaart echter nog niet een gebrek aan dynamiek in de Raad. De Raad stelt soms vragen, maar vraagt niet door. En is bijzonder weinig kritisch op de antwoorden. En daarmee verzuimt het op te komen voor de belangen van haar inwoners.
Maar waarom?
Ik kan een passieve opstelling van de collegepartijen nog enigszins verklaren. Ze zijn niet bereid het falende beleid van haar College transparant te maken.
Maar van de VVD, als grootste oppositiepartij, had ik wel meer doortastendheid verwacht. Sterker nog, het lijkt wel alsof de VVD in de Coalitie zit! Stelt u zich eens voor: de VVD treedt toe tot dit falende College. De Raad is dan een zo goed als dood orgaan. Dat zou toch de meest banale uitverkoop zijn van het publieke belang in Heemstede ooit? Vertel mij dat deze sterke geruchten sinds de zomer NIET waar zijn.
Ik dank u voor uw aandacht. Ik ben beschikbaar voor uw vragen.
===============
Update:
De aanwezige raadsleden en het College waren als verwacht niet heel comfortabel met deze speech. Dat was ook de bedoeling. Achter de schermen heeft dit wel wat onrust veroorzaakt, ondanks dat het benoemen van de roze olifant in de zaal strikt genegeerd werd. Opvallend was dat mijn wie-zwijgt-stemt-toe-vraag aan het slot niet beantwoord werd. Het is dus waar, zoals insiders allang wisten. Gerucht gaat dat sommigen niet blij zijn dat dit staaltje achterkamertjespolitiek in de openbaarheid is gekomen. Maar dat zij zo, om het functioneren van de raad te herstellen en om het publieke belang te dienen.
Het gevolg van deze bij opzet ontworpen provocatie was wel het meest inhoudelijke en scherpe debat op dit thema tot nu toe. En dat is winst. De raad was (redelijk) scherp en weet dat er naar hen gekeken wordt. Het ontlokte een stortvloed aan vragen en kritische kanttekeningen. De wethouder, als vanouds wollig, verbloemend, incoherent, zal dit als een zware avond ervaren hebben. En zo hoort dat in een functionerende democratie.
Hoe nu verder? Morgen heb ik een interview met het Haarlems Dagblad. Die volgt dit thema al langer en is erg geïnteresseerd in mijn bevindingen en visie over verwevenheid van Tata. Ik ga ondertussen door met mijn speurwerk en het aandacht vragen voor dit thema. Het is eenvoudigweg té belangrijk om af te doen in nietszeggende vergaderingen van 40 seconden. Dat kan niet en dat mag niet.
Update 2:
Of het door deze speech gekomen is, zullen we nooit weten, maar de volgens geruchten beoogd wethouder voor de VVD heeft de raad verlaten en is wethouder geworden in Teylingen voor de lokale partij Trilokaal. Denkt u er maar van wat u wil.
