In Parijs hebben alle landen zich in 2016 gecommitteerd aan klimaatdoelen, waaronder de reductie van CO2 uitstoot. Die doelen vertaalt de Nederlandse overheid op dit moment in het klimaatakkoord. Als dat goedgekeurd wordt, wat binnenkort te verwachten is, dan wordt de uitvoering daarvan verdeeld over 30 regio’s in zogenaamde Regio Energie Strategieën (RES). Heemstede valt onder de RES Noord-Holland Zuid. Dat is nog best wel een grote regio, dus daarom is deze regio onderverdeeld in 6 deel-regio’s. Heemstede valt onder de deelregio IJmond-Zuid Kennemerland (IJZK). Het is dus van belang om goed over onze (gemeente-)grens heen te kijken wat er in de deel-regio gebeurt.
Onze deel-regio omvat ook Tata Steel. U voelt al aankomen, dat wij voor het behalen van onze doelen voor een groot deel afhankelijk zijn van Tata Steel. Hoeveel energie gebruikt Tata eigenlijk? Daar doet Tata nogal geheimzinnig over. En met reden.
Toch “lekt” er af en toe wat informatie uit. Zo publiceerde Tata zelf dat het 4.1 miljoen ton kolen verbruikte in 2013. Daarnaast verbruikt Tata ook nog gas en elektriciteit. Gasterra meldde daar trots over dat je van het verbruik van Tata 250.000 huishoudens kunt verwarmen. Dat is voldoende om een eerste inschatting te maken. Warmte voor huishoudens versus ton kolen, hoe kunnen we die getallen met elkaar vergelijken? We rekenen het om naar Kwh.
| Opgave | kWh | |
| Kolen | 4,1mln ton | 24.550.000.000 |
| Gas | Warmte voor 250.000 huizen | 3.750.000.000 |
| Totaal | 28.300.000.000 |
In een eerdere post hadden we vastgesteld dat het totale energieverbruik in Nederland, omgeslagen per persoon, ca 58.000 kWh per jaar is en een huishouden 1.470m3 gas (14.260kWh) verbruikt, vooral voor verwarming. Het energieverbruik van Tata Steel is dus gelijk aan dat van 488.000 mensen en de warmte van 2 miljoen huishoudens.
Er is veel discussie over de kolencentrales in Groningen. Die moeten we zo snel mogelijk sluiten, vinden we in Nederland. Hoe en hoe snel is onderdeel van debat. Maar Tata Steel in haar eentje is verantwoordelijk voor circa 25% van alle kolenstook in Nederland. Daar hoor je minder over.
Waarom is dat voor ons van belang?
Het verbruik van Tata is een van de grootste bepalende factoren voor ons energie verbruik in de (deel-) regio. Bij het maken van staal komt er enorm veel restwarmte vrij. Tata stelt voor deze in te zetten voor warmtenetten om onze huizen te verwarmen. Dat klinkt heel aantrekkelijk. Maar is dat ook zo?
We moeten ons realiseren dat we ons daarmee afhankelijk maken van de continuiteit van Tata Steel. Zonder hoogovens geen warme huizen. En daarin ligt de crux.
Tata Steel staat in de etalage. Tata Groep heeft geprobeerd Tata Europe (waar Tata Nederland ongeveer de helft van is) te laten fuseren met ThyssenKrupp. Dat is mislukt. Nu volgt er een reorganisatie om Tata Steel Europe weer gezond te maken. Dat gaat veel banen kosten, naar verwachting 10%.
Maar waarom gaat het eigenlijk zo slecht met Tata Steel? Er is wereldwijd een overproductie aan staal. Met name in China. Dat drukt de prijzen en Tata Steel heeft moeite te concurreren. De EU treft maatregelen tegen dumping van Chinees staal, maar heeft maar zeer beperkt invloed. De markt voor staal is een wereldmarkt. Om te kunnen overleven krijgt Tata Steel van Nederland korting op de CO2 heffing. Want bij invoering van deze belasting is Tata Steel ten dode opgeschreven, zo meldt Theo Henrar, bestuursvoorzitter van Tata Steel Nederland. En dat kost banen. Het betreft 9.000 banen, waarvan er nu dus al circa 900 bezuinigd gaan worden zonder deze heffingen.
Als je kijkt naar het energieverbruik per baan -en dat is even rekenen- dan zie je dat een baan bij Tata Steel ruim 40x zoveel energie verbruikt als een gemiddelde baan in Nederland.
Tata Steel voorziet dus in een product waar wereldwijd een overschot van is, per baan is het een van de meest vervuilende en het kan naar eigen zeggen niet voldoen aan de normen die wel voor de rest van Nederland gelden, want anders gaat het failliet.
Als wij onze huizen met de restwarmte van deze industrie gaan verwarmen, dan heeft Tata de perfecte onderhandelingspositie verkregen om door te gaan op oude voet. Nederland kan dan niet anders doen dan Tata te voorzien van verliesfinanciering in de vorm van kortingen, ontheffingen, subsidies en protectionistische maatregelen. Want Tata is dan zeker “too big to fail” geworden. Immers,
Wie laat nou honderden duizenden huishoudens in de kou staan?
Het business model van Tata is dan niet meer het maken van staal, maar door “strongholding” het verkopen van vervuilende warmte. Rutte zei ooit de fameuze, profetische woorden “windmolens draaien alleen op subsidie”. De werkelijkheid van vandaag is dat die windmolens zoveel en zo goedkoop energie opwekken (75% kostendaling in de afgelopen 4 jaar), dat de overheid geen subsidie verleent maar overweegt belasting te heffen in de vorm van concessierechten op de Noordzee. Onderwijl zijn door de opmerking van Rutte wel de windmolens van het Deense Vestas in plaats van destijds ontluikende Nederlandse spelers, zoals Lagerwey. Hoogovens, ooit een private sector, maken een omgekeerde beweging. Die stoken nu op subsidie. Iets waar de buitenlands aandeelhouders ongetwijfeld gelukkig van worden, maar wij minder.
